Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II. Dương Quốc Bảo – Phó Trưởng khoa truyền nhiễm – Bệnh viện Đa khoa Đống Đa.
Trong bệnh sốt xuất huyết Dengue, cả hiện tượng cô đặc máu (do mất huyết tương) và giảm tiểu cầu đều nguy hiểm và có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm của từng yếu tố phụ thuộc vào giai đoạn và diễn tiến của bệnh.
- Cô đặc máu (do thoát huyết tương)
- Trong giai đoạn nặng của sốt xuất huyết, hiện tượng thoát huyết tương ra khỏi lòng mạch xảy ra, gây cô đặc máu. Khi huyết tương thoát ra nhiều, độ cô đặc máu tăng cao, dẫn đến tăng nguy cơ sốc do giảm thể tích tuần hoàn.
- Sốc Dengue là một biến chứng nặng có thể dẫn đến suy đa tạng, tổn thương tim và phổi, và nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
- Việc kiểm tra các chỉ số hematocrit (Hct) có thể giúp theo dõi tình trạng cô đặc máu, và đây là yếu tố cần được kiểm soát chặt chẽ trong điều trị.
- Giảm tiểu cầu
- Giảm tiểu cầu cũng là một biểu hiện phổ biến trong sốt xuất huyết Dengue. Khi số lượng tiểu cầu giảm xuống quá thấp, nguy cơ chảy máu tăng lên, bao gồm chảy máu niêm mạc, xuất huyết nội tạng, và trong các trường hợp nặng, có thể dẫn đến xuất huyết não, gây tử vong.
- Ngưỡng nguy hiểm thường là khi số lượng tiểu cầu giảm dưới 50.000/mm³. Đặc biệt nếu tiểu cầu giảm dưới 20.000/mm³, nguy cơ chảy máu tự phát sẽ rất cao.
Vậy yếu tố nào nguy hiểm hơn?
- Cả hai yếu tố đều nguy hiểm và cần được theo dõi, đánh giá trong từng giai đoạn của bệnh. Tuy nhiên:
- Nếu cô đặc máu diễn tiến nhanh và dẫn đến sốc, đây thường là tình trạng cấp cứu cần xử lý ngay lập tức.
- Trong khi đó, nếu giảm tiểu cầu nặng nhưng chưa có chảy máu nguy hiểm, bệnh nhân vẫn có thể được kiểm soát và theo dõi sát sao.
- Do đó, trong giai đoạn nguy cấp, cô đặc máu thường nguy hiểm hơn vì có thể dẫn đến sốc, trong khi giảm tiểu cầu nghiêm trọng dễ gây xuất huyết nặng khi bệnh diễn biến lâu dài.
Tóm lại:
- Cô đặc máu là nguy cơ cao trong giai đoạn sớm và dễ gây sốc, đòi hỏi phải được truyền dịch đúng cách để ổn định tuần hoàn.
- Giảm tiểu cầu cần được theo dõi thường xuyên để ngăn ngừa xuất huyết nguy hiểm, nhất là ở các vị trí nội tạng và não.
Việc điều trị sốt xuất huyết Dengue cần một phương pháp tiếp cận tổng thể để kiểm soát cả hai biến chứng này, cùng với các yếu tố nguy cơ khác của bệnh.