Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II. Dương Quốc Bảo – Phó Trưởng khoa truyền nhiễm – Bệnh viện Đa khoa Đống Đa.
Trong điều trị bệnh sốt xuất huyết Dengue, bù dịch đúng cách là một trong những biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa sốc và các biến chứng nguy hiểm. Việc bù dịch cần phải được thực hiện cẩn thận, dựa trên giai đoạn bệnh, tình trạng lâm sàng, và mức độ thoát huyết tương của bệnh nhân. Dưới đây là các phương pháp bù dịch hợp lý trong sốt xuất huyết Dengue:
- Xác định giai đoạn bệnh: Sốt xuất huyết Dengue thường được chia thành ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Bù dịch cần được điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn, đặc biệt là trong giai đoạn nguy hiểm khi có hiện tượng thoát huyết tương, cô đặc máu và nguy cơ sốc Dengue.
- Phương pháp bù dịch theo giai đoạn
– Giai đoạn sốt (thường là 3-4 ngày đầu): Trong giai đoạn này, bệnh nhân có thể sốt cao và mất nước do đổ mồ hôi, nhưng chưa có dấu hiệu thoát huyết tương. Khuyến cáo là uống nhiều nước để bù dịch, có thể sử dụng các loại nước uống điện giải, nước trái cây, hoặc oresol. Truyền dịch đường tĩnh mạch thường không cần thiết nếu bệnh nhân có thể uống nước và không có dấu hiệu nặng.
– Giai đoạn nguy hiểm (thường là ngày 4-6): Đây là giai đoạn quan trọng vì thoát huyết tương bắt đầu xảy ra, dẫn đến nguy cơ cô đặc máu và sốc. Bệnh nhân có thể tiếp tục phải được bù dịch bằng đường uống.
Khi có dấu hiệu thoát huyết tương, cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch để duy trì huyết áp và tránh sốc. Tốc độ truyền dịch và lượng dịch truyền cần phải điều chỉnh chặt chẽ theo y lệnh của bác sĩ. Dung dịch ringer lactate hoặc dung dịch muối đẳng trương (NaCl 0,9%) thường được sử dụng trong truyền dịch. Tránh truyền dịch quá mức vì khi thoát huyết tương dừng lại, dịch sẽ trở về mạch máu và dễ gây quá tải tuần hoàn, phù phổi cấp hoặc suy tim.
– Giai đoạn hồi phục (thường là ngày 7-10): Đây là giai đoạn thoát huyết tương ngừng lại, dịch bắt đầu trở lại lòng mạch và bệnh nhân hồi phục dần, khi đó tốc độ truyền dịch nên giảm dần hoặc có thể ngừng truyền dịch.Theo dõi quá tải tuần hoàn: Do dịch quay trở lại mạch máu, có thể gây phù nề, tăng áp lực trong phổi hoặc thậm chí là suy tim, đặc biệt là ở trẻ em và người cao tuổi.
- Lưu ý
– Không sử dụng các dung dịch có áp suất thẩm thấu cao như dung dịch dextrose 5% đơn thuần, vì có thể làm tăng nguy cơ phù và không hiệu quả trong việc bù dịch cho bệnh nhân Dengue.
– Không truyền dịch bừa bãi khi không có dấu hiệu của sốc hoặc thoát huyết tương, vì nguy cơ quá tải dịch sẽ tăng cao khi bệnh nhân chuyển sang giai đoạn hồi phục.
Tóm lại
Bù dịch đúng cách trong bệnh sốt xuất huyết Dengue cần sự theo dõi chặt chẽ, đánh giá đúng giai đoạn bệnh, và điều chỉnh dịch truyền hợp lý để tránh biến chứng nặng nề như sốc và quá tải tuần hoàn.
