Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I. Nguyễn Đăng Định – Phó Trưởng khoa Nội tổng hợp – Phụ trách đơn nguyên TDCN – Bệnh viện Đa khoa Đống Đa.
Nội soi dạ dày là gì?
Nội soi dạ dày là thủ thuật mà Bác sỹ sẽ sử dụng ống nội soi mềm có gắn đèn và camera ở đầu ống đưa qua miệng( hoặc qua đường mũi) vào thực quản, dạ dày và tá tràng để quan sát, phát hiện các tổn thương bệnh lý ở thực quản, dạ dày và tá tràng.
Những ai có chỉ định cần nội soi dạ dày?
Nội soi dạ dày được chỉ định khi người bệnh có triệu chứng đường tiêu hoá trên như: đau bụng trên rốn, buồn nôn, khó nuốt hoặc nóng rát sau xương ức, nôn ra máu, đại tiện phân đen…..
Nội soi dạ dày giúp phát hiện sàng lọc tổn thương ung thư sớm của đường tiêu hoá: dựa vào đặc điểm tổn thương và kỹ thuật sinh thiết trong quá trình nội soi.
Trong quá trình nội soi, bác sỹ có thể thực hiện thủ thuật can thiệp như cắt polyp, gắp dị vật, nong thực quản hoặc can thiệp cầm máu với các trường hợp chảy máu..
Có những phương pháp nội soi dạ dày nào?
Hiện nay có rất nhiều kỹ thuật nội soi dạ dày khác nhau, bác sĩ sẽ căn cứ trên từng trường hợp cụ thể để tư vấn phương pháp phù hợp với từng bệnh nhân.
Hiện tại phòng nội soi bệnh viện đa khoa Đống Đa đang thực hiện 2 phương pháp sau:
– Nội soi dạ dày không gây mê qua đường miệng: Phương pháp này dùng ống nội soi mềm đi qua miệng sẽ gây cảm giác khó chịu, buồn nôn và nôn, có trường hợp người bệnh kích thích nhiều dễ dẫn đến tổn thương vùng hầu họng và khi cần phải can thiệp thủ thuật sẽ khó khăn hơn đòi hỏi bệnh nhân và bác sĩ phải hợp tác rất nhiều.
– Nội soi dạ dày gây mê qua đường miệng (nội soi không đau): người bệnh được gây mê trong suốt quá trình nội soi dạ dày nên không có cảm giác khó chịu hay đau đớn gì. Thời gian thuốc gây mê có tác dụng chỉ khoảng 5 – 15 phút sau đó bệnh nhân sẽ tỉnh lại bình thường mà gần như không có ảnh hưởng gì về sức khỏe. Nếu trong quá trình nội soi cần thực hiện thủ thuật can thiệp thì bác sĩ sẽ thực hiện luôn và bệnh nhân sẽ không cảm thấy đau đớn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc dùng thuốc gây mê người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ do thuốc gây mê gây ra như: dị ứng, mệt mỏi, buồn ngủ, đau đầu,…
Người bệnh cần chuẩn bị gì trước nội soi dạ dày?
– Người bệnh không được ăn hoặc uống (đặc biệt nước có màu) ít nhất 6 giờ trước nội soi.
– Người bệnh/người nhà người bệnh cần phải thông báo với bác sỹ:
+ Tiền sử bệnh lý tim mạch, bệnh phổi mạn tính, rối loạn đông máu…
+ Tất cả các thuốc đang sử dụng cũng như tiền sử dị ứng thuốc, các thuốc chống đông máu, thuốc điều trị tiểu đường…..
+ Người bệnh đang mang thai hoặc cho con bú cần thông báo với bác sỹ để được tư vấn.
– Trường hợp soi dạ dày gây mê, hoặc làm các thủ thuật can thiệp cần phải có người nhà đi cùng.
Quá trình nội soi dạ dày diễn ra như thế nào?
Bác sỹ, nhân viên y tế sẽ hướng dẫn cách thức và động viên người bệnh hợp tác trong quá trình nội soi để tránh cảm giác khó chịu, giúp việc quan sát và làm thủ thuật thuận lợi. Nếu nội soi gây mê, người bệnh sẽ được gắn các thiết bị theo dõi huyết áp, nhịp tim, tình trạng oxy trong máu, thở oxy và được dùng thuốc mê qua đường tĩnh mạch làm bệnh nhân ngủ hoàn toàn trong suốt quá trình nội soi.
Bác sỹ sẽ đưa dây nội soi qua miệng người bệnh, xuống thực quản, dạ dày, tá tràng. Hơi được bơm vào dạ dày trong suốt quá trình nội soi giúp cho việc quan sát tổn thương. Quá trình nội soi diễn ra khoảng 10 phút hoặc kéo dài hơn nếu bác sỹ phải làm thêm thủ thuật.
Theo dõi sau nội soi
Người bệnh sẽ cảm thấy đầy chướng bụng do trong quá trình nội soi bác sỹ phải bơm hơi làm căng dạ dày để quan sát bề mặt niêm mạc (mặc dù bác sỹ sẽ hút hơi khi kết thúc soi nhưng không thể hút toàn bộ). Ngoài ra, người bệnh có thể cảm thấy đau họng một vài ngày. Tuy nhiên biểu hiện này sẽ hết dần mà không phải xử trí gì.
Sau nội soi, người bệnh có thể ăn uống bình thường nếu không có chống chỉ định.
Nếu người bệnh soi dạ dày gây mê, người bệnh sẽ được theo dõi tại khu vực hồi tỉnh cho đến khi hết tác dụng của thuốc gây mê và phải có người nhà đưa về.
Kết quả nội soi sẽ được trả ngay trong ngày. Nếu phải làm sinh thiết, kết quả sinh thiết sẽ được trả sau một tuần.
Biến chứng của nội soi dạ dày là gì?
Nội soi dạ dày và sinh thiết nhìn chung khá an toàn, hiếm xảy ra biến chứng.
Biến chứng chảy máu ít gặp (1/1000) có thể do người bệnh nôn nhiều hoặc sau làm thủ thuật sinh thiết, cắt polyp….biến chứng này có thể tự cầm máu hoặc được cầm máu trong quá trình nội soi.
Các biến chứng khác như dị ứng, phản ứng phản vệ với các thuốc gây mê ít gặp. Nhìn chung, nội soi dạ dày là một thủ thuật an toàn. Điều quan trọng là khi người bệnh có bất kể vấn đề gì bất thường trong, sau khi nội soi cần đến khám lại ngay tại cơ sở y tế hoặc thông báo cho nhân viên y tế để được chẩn đoán và xử trí sớm.
