Nguyên nhân của đông cứng khớp vai

Nguyên nhân của khớp vai đông cứng chưa được hiểu đầy đủ. Không có mối liên hệ rõ ràng đến tay thuận hay tay làm việc. Một vài yếu tố có thể làm tăng nguy cơ khớp vai đông cứng trong đó khớp vai đông cứng thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường, tỉ lệ này khoảng 10% – 20%. Một số bệnh lý liên quan khớp vai đông cứng bao gồm cường giáp, nhược giáp, bệnh Parkinson, bệnh tim.

Ngoài ra, khớp vai đông cứng có thể phát triển sau thời gian bất động dài sau phẫu thuật, sau chấn thương hoặc sau những tổn thương khác. Vì vậy cho bệnh nhân vận động sớm biên độ cho phép sau chấn thương hay phẫu thuật giúp ngăn ngừa cứng khớp vai.

Hình ảnh cứng khớp vai.

Biểu hiện không rõ ràng

Đau do cứng khớp vai thường không rõ ràng âm ỉ, nó trở nên tệ hơn do bệnh lý nền và di chuyển xuống cánh tay, đau thường ra bên ngoài quanh khớp vai, thỉnh thoảng xuống tay. Có 3 giai đoạn cứng khớp vai:

Giai đoạn đau khớp vai: Bệnh nhân bị đau khớp vai với tính chất của đau do viêm. Đau cả khi nghỉ ngơi, đau nhiều về đêm có khi làm bệnh nhân tỉnh giấc. Đau tăng với bất kỳ vận động nào của cánh tay. Ban đầu đau thường nhẹ, tăng dần và dai dẳng trong nhiều tháng. Mức độ đau thường ít trầm trọng so với viêm quanh khớp vai thông thường.

Giai đoạn đau khớp vai thường kéo dài vài tuần tới 6-8 tháng. Triệu chứng nổi bật là đau khớp vai, về sau tầm vận động khớp vai giảm dần.

Giai đoạn đông cứng: Hạn chế vận động khớp vai tăng dần đến mức khớp vai như bị đông cứng lại. Bất kỳ một vận động nào của cánh tay đều kéo theo vận động của xương bả vai mà không có vận động của khớp ổ chảo – cánh tay. Đau khớp vai giảm dần khi khớp vai ngày càng đông cứng. Tuy nhiên, bệnh nhân không hết đau ngay cả khi khớp vai bị đông cứng hoàn toàn. Bệnh nhân không thể cử động được vai, không với được tay lên để chải tóc, không gãi được sau lưng, không thể với tay để lấy đồ vật được. Giai đoạn này thường kéo dài 2 – 6 tháng, khớp vai bị mất chức năng hoàn toàn, không vận động được.

Giai đoạn tan đông: Tầm vận động của khớp vai tăng dần nhưng chậm chạp trong nhiều tháng, có khi hằng năm. Giai đoạn này một số bệnh nhân phải dùng thuốc giảm đau. Giai đoạn tan đông kéo dài từ 1 – 9 tháng, có thể hàng năm, cuối cùng tầm vận động của khớp vai trở lại bình thường, nhưng đau khi vận động còn kéo dài thêm một vài tháng.

Và biện pháp chữa trị

Cứng khớp vai là một thể bệnh khó khăn trong điều trị, cứng khớp vai có thể mất một hoặc nhiều năm để phục hồi. Vấn đề điều trị tập trung vào kiểm soát đau và biên độ vận động cũng như sức mạnh cơ thông qua tập vật lý trị liệu.

Hơn 90% bệnh nhân tiến triển tốt với phương pháp đơn giản giảm đau và phục hồi biên độ vận động. Bệnh nhân được dùng thuốc giúp giảm đau và giảm sưng nề.

Tập vật lý trị liệu sẽ giúp cải thiện biên độ vận động, nó có thể nhờ vào cơ sở chuyên phục hồi chức năng hay chương trình tập luyện tại nhà.

Bài tập bao gồm căng giãn, tăng biên độ vận động khớp vai, đôi khi sử dụng nhiệt làm lỏng bao khớp trước khi tập căng giãn.

Một số bài tập đơn giản có thể giúp phục hồi trong đó có các động tác xoay ngoài thụ động bằng cách đứng trước cửa, gập khuỷu 90 độ để vịn khung cửa, giữ chặt tay và xoay người giữ 30 giây, thả thư giãn và thực hiện lại. Bài tập gập trước tư thế nằm cụ thể, nằm ngửa, thẳng chân, sử dụng tay lành nâng tay đau qua đầu cho đến khi thấy căng nhẹ, giữ 15 giây và từ từ hạ xuống tư thế ban đầu. Thư giãn và lặp lại. Bài tập căng giãn bắt chéo tay. Nhẹ nhàng đưa cánh tay bắt chéo qua ngực với khuỷu tay dưới cằm kéo cánh tay càng xa càng tốt không gây đau, giữ trong vòng 30 giây, thư giãn và lặp lại.

Nếu tập luyện những tổn thương không giảm bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Tuy nhiên, sau mổ bệnh nhân vẫn phải tập luyện để vận động khớp vai điều đó để đạt được kết quả điều trị, thời gian phục hồi kéo dài từ 6 tuần đến 3 tháng, do đó cần hiểu rằng vật lý trị liệu hết sức quan trọng để đạt phục hồi khớp vai.

BS. Nguyễn Đức Hiếu